Artsakh Silahlı Kuvvetleri
Artsakh Cumhuriyeti Savunma Bakanlığı, savunma alanında Artsakh Cumhuriyeti Hükümetinin politikalarını yurt ölçeğinde icra eden anayasal bir organdır.
Artsakh Cumhuriyeti Savunma Ordusu (aynı zamanda Artsakh Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri, Artsakh SO, daha önce: Artsakh Özsavunma Güçleri) anayasal amacı Artsakh’ın savunma, güvenlik, toprak bütünlüğü ve sınır dokunulmazlığının korunması olan Artsakh Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri’dir. Bu, Artsakh Özsavunma Güçlerinin yeniden yapılandırılması suretiyle tesis olmuştur. Artsakh Cumhuriyeti Savunma Ordusu, Ermenistan Silahlı Kuvvetlerinin desteği ve onunla sıkı işbirliği içinde faaliyet göstermektedir.
1988’de başlayan Artsakh Ermenileri ulusal kurtuluş mücadelesinin seyri, kısa bir süre sonra olayların gelişiminin geniş ölçekli bir cepheleşmeye götürdüğünü hatırlatmaktaydı. Azerbaycan, Ermenilerle ilişkilerin barizleştirilmesinde güç etmeninin nihai bir rol oynayacağı askeri-politik yeni bir çizgi belirledi. Ortak komuta altında bir ordu yaratma konusu, Artsakh halkı için giderek acil bir ihtiyaç haline geldi.
Başlangıç döneminde olayların gelişimi öylesi bir hal aldı ki, düzenli, merkezi bir ordunun tesisi düşüncesinin gerçekleştirilmesi için hatta zaman, dahası maddi ve teknik olanaklar yoktu. Ancak herkes koşulsuz olarak güçlü ve net bir özsavunmanın tertiplenmesi yönünde ikna olmuştu. Safları her geçen gün artan ve sıklaşan gönüllü müfrezeleri işte böyle ortaya çıktı. Yakın yerleşim alanlarına konuşlu Azerbaycanlıların tecavüzlerini önlemek amacıyla Artsakh’ın bir dizi köyünde özsavunma grupları oluşturuldu. Bu süreç Stepanakert il (rayon) merkezinde daha hızlı hayata geçirildi. Müfrezeler esasta dost-tanıdıklık zemininde işlerlik kazanmaktadı. Özellikle Stepanakert’te olmak üzere, her muharip kendi milis grubunu özgürce seçiyordu. Gruplar taşrada, coğrafi olarak ikamet yerine göre oluşturulmaktaydı.
O günlerde güçlerin verimli şekilde bir merkezde toplanması için, tüm milis grup komutanlarının bünyesine girdiği Artsakh Özsavunma Güçleri Bölgesel Karargahı oluşturuldu.
1991 yılı sonu ve 1992 başlarına, Artsakh sathında içinde 1000 civarı milisin yer aldığı 10’u aşkın kıt’a ve bölük yapılanmıştı. Bu düzenli ordunun kurulması yönünde silahlı çatışmalara paralel olarak gerçekleştirilen belki de ilk önemli adımlardan biriydi. Durum, olayların nasıl gelişeceğini ima etmekteydi. Herbir inisiyatif pratik deneyimden hareketle hayat bulmaktaydı.
10 Mart 1992’de Moskova’dan 366. Motorize Piyade Alayı’nın Stepanakert’ten tahliyesine ilişkin talimat alındı. Bununla Kremlin, bir zamanların "ortak vatan" güney sınır hattında yaşayan halkın savunma meselesini gündemden çıkardı. Her şey kaderin ellerine bırakıldı. Tek inanç, kendi güçlerine yönelikti.
«DKC Bakanlar Konseyine ilişkin» DKC yasası md. 24’ü esas alarak ve yurt sathında oluşan askeri komplike durumdan hareketle, aynı yasanın md. 2, birinci fıkrası gereği cumhuriyetin güvenlik ve savunulmasının temini amacıyla ertelenemez önlemlerin hazırlanması ve hayata geçirilmesi için DKC Savunma Bakanlığının tesisine dek, 26 Mart 1992’de DKC Bakanlar Konseyine bağlı Savunma Komitesi oluşturuldu. Komite tüm faaliyetlerini DKC Yüksek Meclisi ve DKC Bakanlar Konseyi karar ve düzenlemeleri zemininde tertiplemek durumundadır. Askeri işlerin sevk ve idaresinde devlet düzeninin yapılanması doğal olarak DKC Savunma Ordusunun tesisi ve izleyen gelişimi üzerinde oldukça olumlu ve verimli etkide bulundu. O zamana dek birbirinden bağımsız gönüllü milis müfreze faaliyetlerinin merkezi bir elde toplanması, yoğunlaşan savaş esnasında başarıyı güvence altına alan teminatlardan biri oldu.
-watermarked.jpg) | -watermarked.jpg) |
8 Mayıs 2012’de Şuşi’nin kurtarılması ve DKC Savunma Ordusunun kuruluşunun 20. Yıldönümüne yönelik askeri tören alayı. | |
Artsakh Cumhuriyeti SO resmi kuruluş günü 9 Mayıs 1992 (fiili 2 Eylül 1992) olarak kabul edilmektedir, zira Şuşi’nin Kurtarılması yazılı askeri plan çerçevesinde planlanan ve uygulamaya konan ilk operasyondur. SO Genelkurmayı, ordunun kurulmasından bu güne dek Stepanakert kentinde bulunmaktadır.
